آشنایی با محله قلعه ارامنه تهران

6K
اجاره آپارتمان مبله در تهران

تهران شهری بسیار قدیمی است که از گذشته های دور مردمی در آن سکونت داشته اند. بعضی از محله های تهران نیز از گذشته های دور  همچون قلعه ارامنه تهران دارای تغییر چندانی نشده اند و به همان شکل و بافت قدیمی خود باقی مانده اند.

یکی از این منطقه ها ده ونک تهران است که با وجود تغییراتی که در آن صورت گرفته است، هنوز هم بخش هایی از آن به صورت قدیم مانده است. یکی از این بخش ها قلعه ارامنه است.  قلعه ارامنه در ده ونک و در ضلع شمالی آن قرار دارد.

 

درباره محله ده ونک

قلعه ارامنه به دلیل بی توجهی اکنون رو به زوال و نابودی دارد. لازم به ذکر است که در دهستان سولقان نیز قلعه ای به این نام وجود دارد که روی کار ما با آن نیست.

ده ونک دهی بوده است متصل به ونک که در حدود 200 نفر ساکن داشت. آب مصرفی این افراد در فصول خنک و سرد سال از قنات تامین می شد و در بهار که با آب شدن برف ها رودخانه ها راه می افتاد، آب این منطقه تامین می شد. مانند اکثر روستاها، شغل افراد این روستا زراعت بود و محصولات عمده ی آنها غلات و بنشن و اسپرس بود.

 جوانان این روستا نیز عمدتا برای کار به شهر می رفتند و در آنجا مکانیکی یاد می گرفتند. زنان نیز به بافت لباس می پرداختند. در فصل گرما تعدادی خانواده در حدود 50 از شهر برای سکونت به ده ونک می آمدند تا از آب و هوای خوب این منطقه استفاده کنند.

 

مالکیت ناصرالدین شاه بر ده ونک و قلعه ارامنه

 ناصرالدین شاه در ابتدا مالک این زمین ها بود که بعدها توسط مستوفی المالک خریداری و به حفر قنات در آن پرداخت. وی نقش بسیار مهمی در آبادی این ده داشت.

اکنون ونک به صورت دهکده ای یکپارچه شناخته می شود اما از گذشته های قدیم تا به حدود 30 سال پیش این دهکده به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می شده است. قسمت شرقی آن بخشی بود که قلعه ارامنه در آن قرار داشت و اطراف آن کشاورزی و باغداری می کرده اند. همچنین گورستان ارمنیان که امروزه به باشگاه آرارات پیوسته است جزوی از این بخش شرقی بوده است.

 

کلیسای میناس قلعه ارامنه تهران

بخش دیگر یعنی ده ونک غربی، ونک مستوفی نامیده می شد. از این بخش یعنی بخش غربی، ده کنونی و باغ ها و برخی اراضی باقی مانده است.

مسیحی هایی که در این ده زندگی می کردند کلیسایی در قلعه ارامنه را برای اعمال مذهبی خود در سال 1875 میلادی ساخته اند.

اگر به بالای یکی از برچ های قلعه بروید زمین این منطقه را به شکل مربع می بینید که خانه های این منطقه در امتداد یکدیگر به شکل صلیب هستند. کلیساییکه در این قلعه قرار دارد میناس مقدس نام دارد.

 

سکونت مسلمانان در قلعه ارامنه

اگر به آن منطقه برای تحقیق و جستجو بروید ممکن است به پیرمردی اطراف قلعه بربخورید که خانه اش در پشت برج قلعه است. وی سالهاست که اطراف این قلعه زندگی می کند و می گوید که زمانی که این قلعه ساخته شد تا سالهای اخیر فقط مسیحی ها در ان زندگی می کردند اما اکنون مسلمان ها هم می توانند در آن زندگی کنند.

 

محله امروزی قلعه ارامنه

اکنون ساختمان های جدید و چند طبقه نیز در قلعه ساخته شده است. قدیمی ترین بخش قلعه بنایست تخریب شده که در ابتدای ورود به چشم می خورد. دیواری که در اطراف این قلعه بود از جنس کاهگل بود و امروزه بخش اندکی از آن مانده است و اکثر آن تخریب شده است. کلیسای نامبرده جزو آثار تاریخی این منطقه به حساب می آید و در آثار ملی نیز ثبت شده است. برج مدوری از جنس سیمان نیز در این قلعه به چشم می خورد که در حال حاضر کاربری مسکونی دارد.

دور این برج پیچکی پیچیده است که به زیبایی آن افزوده است. اخیرا به این برج دو اتاقک نیز افزوده اند. قلعه ارامنه خود بعنوان منطقه ای که در یک ده باصفا و خوش آب و هوا قرار دارد به همراه قدمتی که دارد دارای ارزش بسیاری می باشد.

 

ارامنه ده ونک از کجا آمده‌اند؟

ارامنه در زمان ناصرالدین شاه و به فرمان وی که به میرزا آغاسی داد به تهران آوررده شدند. سیزده خانواده ی ارمنی در روستاهای چهارمحال و بختیاری زندگی می کرده اند که به پرورش دام و کشاورزی می پرداخته اند.

. این ها به دست حاج میرزا آغاسی به تهران آورده شدند. بر اساس نوشته های شخصی به نام میکائیل هارطونیان که کدخدای این قلعه بوده است مشخص می شود که از این 13 خانواده 4 خانوار در مناطق اطراف سکونت گزیدند و بقیه ی 9 خانواده نیز دو سال در چادر به سختی زندگی کرده تا خانه هایشان در قلعه ساخته شود. مدتی که مستوفی الممالک مالک زمین های قلعه بوده است آن ها را به ارمنی ها می بخشد.

 

اولین روستای ارمنی نشین تهران

برای هر خانه ای در این قلعه، طویله ای بوده است و اطراف قلعه نیز زمین های مستوفی الممالک قرار داشته است که ارامنه بعنوان رعیت در آنها برای مستوفی کار می کرده اند.  اطراف این زمین ها مسلمان ها ساکن بوده اند. بدیوسیله قلعه ارامنه اولین روستای ارمنی نشین نزدیک تهران به حساب می آید که در آن حدود 50 خانواده ی ارمنی زندگی می کرده و برای امنیت جانی و مالی خود نیز کارهای خاصی انجام می دادند. از جمله اینکه شب ها در قلعه را می بستند و هر صبح آن را می گشودند.

 

ساخت کلیسا به دستور ناصرالدین شاه

زمانی که ارامنه بیشترشان در چادر زندگی می کردند کلیسایی در این منطقه وجود نداشت، ناصرالدین شاه با دادن 300 تومان به آنها، چند نفری را مامور به ساخت کلیسا کرد. در همین بین دو پسر عمو به نام های گالوس و خوداقلی به خرقان می روند تا انجیل برای کلیسا بیاورند.

به دلیل وجود نداشتن کلیسا برای نگهداری انجیل، این کتاب به مدت 5 سال نزد این دو نفر باقی ماند تا اینکه کلیسا ساخته شد و کتاب نیز به کلیسا برده شد. در دوره ایکه در قلعه کلیسا وجود نداشت، مردم مراسم مذهبی خود را در اتاقکی روبروی خانه ی همین دو پسر عمو انجام  می دادند.

پس از اتمام کار ساخت کلیسا و آوردن انجیل به آن، مستوفی الممالک یک صلیب بعنوان هدیه به این کلیسا داد که هنوز هم در کلیسا است. بر روی آن نوشته شده است: مستوفي الممالك، كليساي ونك، شهرذيقعده الحرام، سنه ۱۲۷۸

 

ویژگی کلیسای میناس مقدس تهران

 ویژگی که این کلیسا در قبال درس و مدرسه داشت بی تشبیه به مکان درس خواندن علمای اسلام در گذشته نبود. عالمان اسلام بعضا در حرم و یا مکان مبارکه ای که در حیاط آن حجره هایی برای درس خواندن قرار داده شده بود درس می خواندند. این کلیسا نیز در حیاط خود دارای اتاق هایی است که برای تحصیل بچه ها به آنجا فرستاده می شدند.

اکنون دیگر در این کلیسا جایی به نام مدرسه وجود ندارد فقط در دو اتاق از اتاق ها خادم های کلیسا زندگی می کنند. معلمان این مدرسه عبارت بودند از: هوانس هوانسيان، وروريان خورن، واهاك آواكيان و لیدوش آواکیان. قبل از انقلاب اسلامی امتیاز این مدرسه به مدرسه عالی شان پشت سفارت روس داده شد. ارمنی ها به درس و تحصیل اهمیت بسیار زیادی می دادند.

 

سخاوت محله قلعه ارامنه در جنگ جهانی دوم

زمان جنگ جهانی دوم که آذوقه و اموال مردم در خطر بود همه ی آنها را به کلیسا بردند و در اتاقکی که زیر قبر دختر سفیر روس بود پنهان کردند. لازم به ذکر است که قبر افراد سرشناس بسیاری در این کلیسا وجود دارد و قبر دختر سفیر روس نیز در حیاط این کلیسا قرار دارد. درزمان جنگ این روستا 250 تومن به روستاهای اطراف خود می بخشد.

این موضوع نشانگر وضعیت مالی مناسب ساکنان این منطقه می باشد، دلیل این امر نیز حمایت مستوفی الممالک از رعایای خود است. همین قضیه باعث شده بود که این روستا نسبت به جاهای دیگر اوضاع مناسبی داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر می توانید به دست نوشته های هارطونیان مراجعه کنید.

 

نحوه انتخاب کدخدا در ده ونک

یکی از قدیمی ترین ساکنان قلعه شاکه زرگریان است. وی دختر کدخدای اینجا بوده است. در مورد نحوه ی انتخاب کدخدا می گوید که با رای و انتخاب مردم فردی به مسند کدخدایی می نشست.

 

امکانات قلعه ارامنه تهران

 وی همچنین از آب چشمه ای می گوید که قلعه با استفاده از آن آب مورد نیاز خود را تامین می کرد. خانه ای که شاکه در آن زندگی می کند کاملا حال و هوای خانه ای مسیحی دارد. وی می گوید که اکنون در این قلعه 30 خانواده ی مسیحی و 20 خانواده ی مسلمان زندگی میکنند. برای اطلاعات بیشتر می توانید به قلعه ارامنه سفری داشته باشید.

این مکان نه تنها از نظر تاریخی اهمیت دارد بلکه جلوه های زیبایی نیز در اینجا مشاهده می کنید که از آن جمله می توان به پیچک دور برج سیمانی اشاره کرد.

 

برای اجاره آپارتمان مبله در تهران روی لینک https://iranmavaa.ir/tehran/apartment کلیک کنید.

 

این مطلب را به اشتراک بگذارید

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

فهرست